اهمیتِ عقل و جایگاهِ عاقل

بحث ما عقل و فهم هست و کمال
نیست نقلِ مقام و مال و منال

سخن از عقل و خوب فهمیدن
خوب دیدن و خوب سنجیدن

سخن از نعمت خداوند است
عقل یعنی مهار و پابند است

آدم عاقل و خرد پیشه
نکند غیر نیک اندیشه

عاقل هر گز زبان رها نکند
به خود و دیگران جفا نکند

عاقل اندازه را نگهدارد
عقل، پیمانه را نگهدارد

عاقل هر چیز به جای خود بنهد
هر عمل را به وقت خود سنَجد

عاقل است هر که راستگو باشد
جاهل است گر دروغگو باشت

گر عبادت نشانه ی والاست
عقل و اندیشه بیش از آن بالاست

دوستِ هر کس عقل او باشد
دشمن هر که جهل او باشد

عقل یعنی ضمیر و دل بینا
جهل یعنی ز هر دو نا بینا

عاقلان هر سخن بجا گونید
جاهلان حرف نا بجا گویند

بندگیِ خدا به عقل بوَد
مابقی غیر عقل،نقل بود

عاقلان اهل مشورت باشند
جاهلان دور از این صفت باشند

عاقل آن است که خیر رسان باشد
جاهل آن است که شر رسان باشد

مردم از دست عاقلان ایمن
وای از جاهلان اهریمن

عاقلان نا شناخته و گمنام
جاهلان هم شناخته هم بد نام

عاقلان عالمان با عمل اند
جاهلان بی سواد و بی عمل اند

هر چه خیر است نشانه ی عقل است
هر چه شر است نشانه ی جهل است

رَبَنا جهل کن ز قاسم دور
کن عطا عقل و فهم و دانش و نور